|
معماری بین‌النهرسن در خدمت معابد و مذهب |
|
دوره تاریخی |
ویژگی‌ها و اتفاقات مهم و عقاید |
بناهای مهم با ویژگی‌هایشان |
مصالح | |||
|
سومری‌ها |
دوره چهارم قبل از میلاد |
هنر سومری، هنر دینی کاهنی/ بزرکترین شهر: اروک که دارای پرسشتگاههای آنو- آنانا بود برای پرستش خدای آلمان و الهه عشق/ پرسشگاه محل اقامت الهه بود خط میخی |
معبد سنگ آهک: از سنگ آهک و دارای یک تالار مرکزی و اتاقهای متقارن |
معبد ستون: بر روی سکویی آجری، دارای دروازه یا دو ردیف ستون‌بندی که در هر ردیف 4 ستون قرار دارد/ تزئینات موزائیکی به شکل مخروط‌های گلی به رنگ سرخ، سیاه، سفید داشت |
معبد سفید: در میان مجموعة آنو- آتانا در اروک قرار داشت و دارای مخروط گلی و سنگ آهکی به رنگ سیاه و سرخ و سنگ مرمری سفید بود/ دارای گچ اندود (سفید گونه) بود و روی سکو قرار داشت |
زیگورات اور (سومر): کوهی از خشت خام و نماسازی با آجر و قیر/ زیارتگاه بود که محل نمایش آئین‌های دینی است/ سه پلکان خرپشته‌ای که هر یک 100 پله دارد دارای دروازة برج‌دار است |
در معماری سومر از مصالح آجر و گل و تیر و خشت برای زیر کار و از آجر جوش و لعابدار برای روکار استفاده می‌شد/ اساس و پایه معماری سومری جرز و قوس و طاق گهواره‌ای است | |
|
آکادی‌ها |
2300 ق.م |
بنیانگذار آکاد «سارگون» نام داشت آکادی ادامة معماری سومری است و دارای شهرهای سیپار، شاماش (خدای خورشید) شهر ایشتار (خدای عشق) بود خط میخی آکادی |
کاخ نارامیسن: در تل‌براک، متعلق به زمان نارامیسن هست و دارای پلان مربعی 100×100 هست، راه ورود از ضلع غربی دارای 2 حیاط کوچک و حیاط بزرگ وحشتی |
کاخ قدیمی: در آشور/ پلان شبیه پلان کاخ نارامبین/ بنای 4 گوشه با ورودی از ضلع شمال/ دارای یک حیاط مرکزی بزرگ با چند حیاط کوچکتر |
خانه‌های مسکونی آکادی که بر طبق نظر کارفرما اجرا می‌شدند دارای پستو، اتاق نشیمن اندرونی اتاق پذیرایی بیرونی، حیاط کوچک حیاط بزرگ بیرونی |
از آجرهای بزرگ راستگو شد به ابعاد cm52×52 استفاده می‌کردند / فلز کاری | ||
|
بابلی کهن |
توسط سوم- آبوم تأسیس شد و توسط حامورابی گسترش یافت |
دارای زبانی غیر از زبان سومری بودند اما همان خط میخی را داشته، همان خدایان را می‌پرستیدند اما با نامهای متفاوت، ایشتار (الهه جنگ و عشق)، مردوک (خدای بابل) بعل (خدای زمین)/ دارای همان تمدن سومر بودند |
معبد آشور: برای خدای بزرگ ملی آشوریها، به دست شمشی ادد- اول بر فراز بلندترین نقطه شهر ساخته شد / یک حیاط مرکزی و سه حیاط کوچک با اتاقها |
معبد ایشچالی: برای الهه مادر، به دست اپیق ادد- دوم در دوران حکومت اشتونا بر روی 1 مصطبه ساخته شد/ محراب اصلی در بخش غربی بر روی سکوی بلند استوارات 1 حیاط بزرگ و سه حیاط کوچک دارد |
کاخ ماری: در شهر باستانی ماری هست که اطلاعات جامعی در مورد کاخهای دوران حامورابی می‌دهد که بر روی مصطبه قرار دارد و دسترسی از طریق پله نیم دایره‌ای است/ دارای تالارهای پذیرایی عام هست و تزئینات نقاشی‌های دیواری که در شرح وقایع دوران همگام بین‌النهرین هست. |
سنگ بازالت سیاه که روی آن با خط میخی نوشته شده بود و بر بالای آن پیکره الهام گرفتن از شمس خدای خورشید قرار داشت/ سنگ | ||
|
آشوریها |
1500 ق.م در قسمت شمالی بین‌النهرین 800 ق.م امپراتوری عظیم |
هنر آشوری آمیخته از هنر بابل و سومر بود این ناحیه مسکن اقوام تیانی و سومری‌ها بود که بعدها به اطاعت کاسی‌ها درآمد و شهر آشور مرکز کشور شد/ از لحاظ وضع اجتماعی و اخلاقی و بازرگانی و صنعت و کشاورزی شباهت به بابل داشت و همان خدایان بابلی را می‌پرستیدند اما با اختلاف نام/ پیشرفت در هنر و معماری |
ارگ ناتمام سارگون دوم: در خرساباد کاخ نقشه‌ای آشفته و پرت حیاط‌های 4 گوش، طاق‌های گهواره‌ای خشتی بیش از 200 حیاط دارد، اتاق تا جاگذاری اتاق دولتی و حرم، حمام،… دارد معبد اصلی زیگورات هم در کاخ بود |
زیگورات خر ساباد: 7 طبقه هر طبقه 5/5 متر ارتفاع و هر طبقه رنگی متفاوت داشت، پلکان خرشپته‌ای حلزونی دور تا دور ساختمان از کف تانوک بالاترین طبقه دارد، دروازه کاخ دو گاو بالدار باسر انسان دارد. |
کاخ نینوا: که به کاخ جنوب غربی معروف است/ پلان ویژه‌ای دارد که از چند حیاط محصور با ردیف اتاقها تشکیل شده دارای نقوش برجسته هست که تا حدودی مشابه نقوش سارگون بود تنها مورد اختلاف وجود صحنه‌های صلح و آرامش هست. |
استفاده از عاج نیل/ آجر آجرهای لعابدار/ سنگ خشت/ کنده‌کاری/ مجسمه‌سازی/ عاج‌کاری/ جام و کاسه‌های مفرغ کاشی‌های لعابی | ||
|
بابلی جدید |
ناپولازار حاکم جدید بابل |
تمدن کلده، بازگشت به هنر اصیل بابل جانشین نینوا شد، حصار عظیمی این شهر را از خطر همجوم خارجی‌ها حفظ می‌کرد/ در علوم مختلف و پزشکی و نجوم پیشرفت کردند |
زیگورات معروف بابل (برج بابل: زیگورات عظیم مردوک، دارای سه ردیف پله بود، برج بابل از عجائب هفتگانه باغ بابل هم برای همسر پادشاه که از مادها بود ساخته شد |
کاخی که نبوکه‌ترار با آجر در شهر بابل ایجاد کرد، دارای اتاقهای کوچک به طور پیچ در پیچ بود، دیوار بیرونی کاخ با کاشی‌های لعابدار رنگارنگ و نقش‌هایی از گلها و حیوانات و گیاهان و نخل خرما تزئین شده بود. |
دروازة ایشتار: در شهر بابل با نماکاری کاشی‌های لعابدار آبی تیره و نقوش تزئینی جانورانی مانند گاو و اژدها/ دارای قطعه آجرهای لعابدار بر روی سطح دیوار و نقوش ردیف گاوها و اژدهایان و جانوران که با وقار تمام در حکت دسته جمعی بر روی دیوار هستند و دارای تزئینات لطیف هستند |
آجرهای پخته و لعابدار کاشی‌های لعابدار نقشه محراب را از نقشه محراب را از سیستم عرضی به طولی تغییر دادند | ||