معماری سبز چیست؟

معماری پایدار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی وآلودگی محیط زیست در معماری،مبحثی به نام «معماری پایدار»را به وجود آورده است.در این نوع معماری،ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می دهد،بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار میکند.بطوریکه بر اساس گفته ی ریچارد راجرز،«ساختمان ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده وخود را باشرایط جدید محیط وفق میدهندو بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم میکنند».

مهم‌ترین سرفصل‌های معماری پایدار را عناوین "معماری اکو - تک"، "معماری و انرژی" و "معماری سبز" تشکیل می‌دهد.

معماری پایدار - که در واقع زیرمجموعه طراحی پایدار است - را شاید بتوان یکی از جریان‌های مهم معاصر به حساب آورد که عکس‌العملی منطقی در برابر مسایل و مشکلات عصر صنعت به شمار می‌رود. برای مثال، ۵۰ درصد از ذخایر سوختی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود که این به نوبه خود منجر به بحران‌های زیست محیطی شده و خواهد شد. بنابراین، ضرورت ایجاد و توسعه هرچه بیشتر مقوله پایداری در معماری بخوبی قابل مشاهده است.

معماری پایدار، مانند سایر مقولات معماری، دارای اصول و قواعد خاص خود است و این سه مرحله را در برمی‌گیرد:

صرفه جویی در منابع، طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی و طراحی برای انسان که هرکدام آنها استراتژی‌های ویژه خود را دارند.

شناخت و مطالعه این تدابیر، معمار را به درک بیشتر از محیطی که باید طراحی آن را انجام دهد، می‌رساند.

مرحله صرفه جویی در منابع (Economy of Resources):

این اصل از یک سو به بهره‌برداری مناسب از منابع و انرژی‌های تجدیدناپذیر [مفاهیم: انرژی تجدیدپذیر چیست؟] مانندسوخت‌های فسیلی، در جهت کاهش مصرف می‌پردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدید پذیر و ماندگار توجه جدی دارد.

به عنوان مثال، یکی از منابع سرشارو نامیرا، انرژی حاصل از نور خورشید است که امروزه توسط تکنولوژی فتوولتاییک برای فراهم کردن آب و برق مصرفی در ساختمان، از آن استفاده می‌شود.

برای کنترل منابع، سه نوع استراتژی می‌تواند مورد توجه قرارگیردکه شامل حفظ انرژی، حفظ آب و حفظ مواد است. همان گونه که مشاهده می‌شود، تمرکز براین سه منبع، به دلیل اهمیت آنها در ساخت و اداره ساختمان است.

مرحله طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی

(Life Cycle Design)

دومین اصل از معماری پایدار بر این فکر و یا نظریه استوار شده است که ماده از یک شکل قابل استفاده تبدیل به شکل دیگری می‌شود، بدون اینکه به مفید بودن آن آسیبی رسیده باشد.

از سوی دیگر به‌واسطه این اصل، یکی از وظایف طراح، جلوگیری از آلودگی محیط است.

این نظریه برای رسیدن به این منظور در سه مرحله، ساختمان را مورد بررسی قرار می دهد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

مرحله پیش از ساخت، مرحله در حال ساخت و مرحله پس از ساخت.

باید توجه داشت که این مراحل به یکدیگر مرتبط بوده و مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. برای مثال، می توان از مواد بازیافتی در مرحله پس از ساخت یک ساختمان به عنوان مصالح اولیه در مرحله ساخت ساختمانی دیگر استفاده کرد.

مرحله طراحی برای انسان (Humane Design):

اصل طراحی برای انسان، آخرین و شاید مهمترین اصل از معماری پایدار است. این اصل ریشه در نیازهایی دارد که برای حفظ و نگهداری عناصر زنجیره ای اکوسیستم لازم است که آنها نیز به نوبه خود بقای انسان را تضمین می کنند.

این اصل دارای سه استراتژی نگهداری از منابع طبیعی، طراحی شهری-طراحی سایت و راحتی انسان است که تمرکزشان بر افزایش همزیستی بین ساختمان و محیط بیرون از آن و بین ساختمان و افراد استفاده کننده از آنهاست.

در واقع می‌توان گفت که برای رسیدن به معماری پایدار، طراح باید این مراحل و اصول را که تعریف کننده یک چارچوب اصلی برای طرحی پایدار است را در طرح خود لحاظ و برحسب مورد ترکیب و متعادل کند.

اهداف معماری پایدار را میتوان این گونه برشمرد: اهمیت دادن به زندگی انسان ها و حفظ و نگهداری از آن در حال و آینده،کاربرد مصالحی که چه در هنگام تولید ویا کاربری و حتی تخریب با محیط خود همگن و پایدار باشند،حداقل استفاده از انرژی های سوختی و حد اکثر بکارگیری انرژی های طبیعی،حداقل تخریب محیط زیست،بهبود فیزیکی و روانی زندگی انسان هاو کلیه ی موجودات زنده . هماهنگی با محیط طبیعی. بر این اساس اصولی که باید در این معماری به کار بست شامل موارد زیر است: -ادراک حس مکان،فضای هستی و عدم مزاحمت درآن -استفاده از انرژی های طبیعی،مانند انرژی خورشیدی و بادو ... -کاربرد مصالح طبیعی و بومی،قابل بازیافت و بادوام. -جمع آوری و استفاده از آب بویژه آب باران و بهره گیری از آب دریاچه ،دریا و ... -عایق بندی حرارتی،صوتی وایزوله مناسب ساختمان. -قابلیت تهویه ی طبیعی به کمک سقف و ... -نور گیری صحیح و طراحی صحیح بازشوها.

نمونه معماری پایدار؛ برج هرست (Hearst tower):

این ساختمان درنیویورک قراردارد که توسط نورمن فاستر، معمار بسیارمعروف، طراحی شده و نمونه‌ای بارز از یک بنای پایداراست.

معمار با انتخاب طرحی منحصر بفرد برای این بنا، موجب کاهش ۲۰ درصدی فولاد مصرفی در ساخت آن شده است. همچنین، ساختمان مجهز به سنسورهای حساس به نور خورشید برای تنظیم روشنایی لازم درفضاهای داخلی است.

این ساختمان به دلیل اینکه دربیشتراوقات سال از هوای خارج از ساختمان به عنوان تهویه مطبوع استفاده می‌کند، ۲۲ درصد دی‌اکسیدکربن کمتر وارد هوا می‌کند.

معماری سبز چیست؟

قبل از هر چیز که یک ساختمان سبز خاق شود مانند هر چیز دیگر به یکخالق احتیاج دارد . این موضوع یعنی ایجاد ساختمان سبز به سلامت فردی که در آن و درمحیط اطراف آن زندگی می کند کمک خواهد کرد و از او پشتیبانی خواهد کرد و از اوپشتیبانی خواهد کرد وباعث رضایت مندی و سودمندی آنان خواهد شد.این موضوع نیازمندکاربرد با دقت اْتراژیهای تصدیق شده در معماری است:استفاده از طبیعت بادوام و منبعمواد با کفایت و تکیه بر خورشید برای استفاده های گرمایی و نیروی برق و روشناییروزانه و دوباره استفاده کردن از ضایعات و .......یک اتحاد و یکپارچه سازی ساختمانیظریف این استراژیها را تولید می کند. البته باید نوجه داشت که تبدیل فرهنگ بشر بهیک پایه و تغییر ساختا ر اساسی روح و سرشت انسان بستگی دارد.ما باید یکی شدن و بههم پیوستن و وابستگی به یکدیگر را با یک چیزی خیلی وسیع تر از خودمان را دوباره کشفکنیم. جهان طبیعت قلم رویی است روحانی که نسبت به همه چیز برتری می یابد.اول شخص وبعد جامعه این عقیده بولوزوف است. او عقیده دارد ما باید هر دو گروه را مجبور سازیمکه موافق حقایق زندگی در جهان باشند.در غرب به این مسئله اعتقاد دارند که مزیت درطرح محیطی و طراحی آن در صورتی پیشرفت می کند و موفق خواهد بود که حقیقا مجمع وگروه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند.arc اولین شرکتی است که دست به این کارزده است. این شرکت تشکیل شده است ازمعماران. سازندگان و مهندسین و سرانجام عده ایاز طراحان باید پاسخگو در تمامی پروژههای این شرکت باشند.این شرکت در جریان طراحیهای خود از روش مشارکتی استفاده می کند یعنی تمامی اعضا در نظر دادن آزاد هستند اماتصمیم نهایی را طراحان خواهند گرفت. این روش یک روش قدرتمند در ساختمان سازی ها بهشمار می رود.بسیاری از ساختمانها که در این شرکت در بین طراحان به توافق می رسدتوافق آنها به خاطر مطلوبیت آن اثر است.در یک کار جالب دیگر در این شرکت دعوت ازتمامی افراد صاحب نظر است برای عملی کردن و اجرایی شدن تمامی نتیجه های بدستآمده.جوانب مهمی که متفاوت با طراحی های قردادی مشخص شده است عبارتند از:1ـطراحیباید تقریبا در برگیرنده 40% از نیازها باشد نه اینکه 25% از نیازها را به صورتقراردادی بر طرف کند.2ـ روند طراحی جرینی است آشفته و پر دست انداز. بنابر ایناحتیاج به زمان طولانی دارد. طراحی به تفکر گروهای صادق و آزمایش کردن احتیاجدارد.3ـ ایجاد ساختمان نیاز مند یکپارچه سازی و اتحاد است. همان اتحادها و یکپارچهسازیهاست که منجر به تغییر ساختارهای روحی انسان خواهد شد.اغلب از ساختمان سبزتعبیر به ساختمانی می شود که اثرات منفی آن بر روی محیط اطرافش کم باشد. هدف ازایجاد ساختمانهای سبز بر اساس اصول ذکر شده بالا بهبود یافتن آب و هوا و جلوگیری ازاثرات منفی ساخت و ساز بر محیط زیست است.

......

ادامه این مقاله را در ادامه مطلب دنبال کنید

معماری سبز چیست؟

قبل از هر چیز که یک ساختمان سبز خاق شود مانند هر چیز دیگر به یکخالق احتیاج دارد . این موضوع یعنی ایجاد ساختمان سبز به سلامت فردی که در آن و درمحیط اطراف آن زندگی می کند کمک خواهد کرد و از او پشتیبانی خواهد کرد و از اوپشتیبانی خواهد کرد وباعث رضایت مندی و سودمندی آنان خواهد شد.این موضوع نیازمندکاربرد با دقت اْتراژیهای تصدیق شده در معماری است:استفاده از طبیعت بادوام و منبعمواد با کفایت و تکیه بر خورشید برای استفاده های گرمایی و نیروی برق و روشناییروزانه و دوباره استفاده کردن از ضایعات و .......یک اتحاد و یکپارچه سازی ساختمانیظریف این استراژیها را تولید می کند. البته باید نوجه داشت که تبدیل فرهنگ بشر بهیک پایه و تغییر ساختا ر اساسی روح و سرشت انسان بستگی دارد.ما باید یکی شدن و بههم پیوستن و وابستگی به یکدیگر را با یک چیزی خیلی وسیع تر از خودمان را دوباره کشفکنیم. جهان طبیعت قلم رویی است روحانی که نسبت به همه چیز برتری می یابد.اول شخص وبعد جامعه این عقیده بولوزوف است. او عقیده دارد ما باید هر دو گروه را مجبور سازیمکه موافق حقایق زندگی در جهان باشند.در غرب به این مسئله اعتقاد دارند که مزیت درطرح محیطی و طراحی آن در صورتی پیشرفت می کند و موفق خواهد بود که حقیقا مجمع وگروه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند.arc اولین شرکتی است که دست به این کارزده است. این شرکت تشکیل شده است ازمعماران. سازندگان و مهندسین و سرانجام عده ایاز طراحان باید پاسخگو در تمامی پروژههای این شرکت باشند.این شرکت در جریان طراحیهای خود از روش مشارکتی استفاده می کند یعنی تمامی اعضا در نظر دادن آزاد هستند اماتصمیم نهایی را طراحان خواهند گرفت. این روش یک روش قدرتمند در ساختمان سازی ها بهشمار می رود.بسیاری از ساختمانها که در این شرکت در بین طراحان به توافق می رسدتوافق آنها به خاطر مطلوبیت آن اثر است.در یک کار جالب دیگر در این شرکت دعوت ازتمامی افراد صاحب نظر است برای عملی کردن و اجرایی شدن تمامی نتیجه های بدستآمده.جوانب مهمی که متفاوت با طراحی های قردادی مشخص شده است عبارتند از:1ـطراحیباید تقریبا در برگیرنده 40% از نیازها باشد نه اینکه 25% از نیازها را به صورتقراردادی بر طرف کند.2ـ روند طراحی جرینی است آشفته و پر دست انداز. بنابر ایناحتیاج به زمان طولانی دارد. طراحی به تفکر گروهای صادق و آزمایش کردن احتیاجدارد.3ـ ایجاد ساختمان نیاز مند یکپارچه سازی و اتحاد است. همان اتحادها و یکپارچهسازیهاست که منجر به تغییر ساختارهای روحی انسان خواهد شد.اغلب از ساختمان سبزتعبیر به ساختمانی می شود که اثرات منفی آن بر روی محیط اطرافش کم باشد. هدف ازایجاد ساختمانهای سبز بر اساس اصول ذکر شده بالا بهبود یافتن آب و هوا و جلوگیری ازاثرات منفی ساخت و ساز بر محیط زیست است.

صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی وکاربرد انرژیهای پایدار در حال حاضر هیچگونه نقشی در فرهنگ ساحتمانی کشور ندارد. علاوه بر آن در ساخت و سازهای مسکونی بخش خصوصی و خصوصا مسکن طبقات مرفه ارقامنسبتا مهمی به زیان سایر موارد ضروری هزینه در ساختمان صرف تزیینات افراطی و بیاصالتی می شود که عمدتا بنام ابزار سازی مشهور است .انگیزه صرف این مبالغ نامتعادلدر زیور آرایی احرازجلال و شکوه و ....و نهایتا رونق و موفقیت تجاری خصوصا در حرفهبساز و بفروشی است.این مسئله متاسفانه به یک مد در جامعه تبدیل شده است که ایننگران کننده است .اما چاره مشکل:انکشاف رویکردهای نوین زیبایی شناختی برای ایجاددگرگونی و تحول در اذهان عمومی و جایگزینی الگوهای زیستی مبتنی بر تعادل صرفه جوییو بهینه سازی مصرف و احترام به محیط طبیعی و اجتماعی زیست به جای الگوهای منحط رایجکنونی امری ضروری است. لازمه این امر آن است که معماران بکوشند به جای دنباله رویدر سلیقه عامیانه و بازاری پسند ذوق و سلیقه عمومی را در جهات سازنده و مفیداجتماعی هدایت کنند. معماران می توانند به مردم بباورانند که طرحهای اقلیمی و زیستمحیطی کمتر از تزیینات رایج کنونی زیبا نیست.از طریق معماری می توان جامعه را ازمطلوبیت و ارزش فراوان اقتصادی وزیست محیطی انرژیهایی که به نامهای بی زیان و آرامو ... مشهور شده مطلع کرد. انرژیهایی که از دیدگاه هنرمندان و معماران می تواند بهجای هر چیز دیگر زیبا نامید.آینده جهان در زیبایی های زیبا نهفته است. بیاییدزیبایی نهفته در انرژیهای پاک و حیاتبخش را کشف کنیم.


ارزشهای ممعاری سنتی و سنت ارزشهای زیست محیطی معمار ی سنتی ایران واجد ارزشهای

بسیار فراوان درشیوه های گوناگون استفاده بهینه از انرژی و بهره برداری اکولوژیک از انواعانرژیها وخصوصا کاربرد انرژیهای پایدار و بی زبان است.گرچه استفاده از باد و به عبارت صحیحتر بهره برداری از حرکت هوا و ایجاد نسیم عمده ترین و رایج ترین نوع کاربردانرژیهای بی زیان در معماری سنتی ایران است. با این حال همه عناصر اربعه فلسفی وآیینی (آب هوا خورشید و خاک)دارای کاربرد عالی زیست محیطی در مدنیت و معماری ایرانقدیم بوده است .نوع مصالح و فنون ساختمانی رایج در گذشته خصوصا آنچه که در رابطه باپایداری بنا به کار می رفته و عناصر باربر اصلی ساختمان را تشکیل می داده یعنیدیواره ها و سقف ها یا به عبارت کلی تر عناصر افقی و عمودی به علت دارا بودن حجم ووزن زیاد به طور خود به خودی و طبیعی در مقایسه با مصالح و مواد سبک وزن و کم حجمکنونی دارای ظرفیت بالای نگه داری و ذخیره انرژی و استعداد متعادل سازی حرارت درفضاهای مصنوع بوده است. در عین حال این ویژگی به هیچ روی به معنای آن نیست کهزیبایی آسایش پایداری عالی و کیفیات ارجمند زیست محیطی و ابتکارات مربوط به استفادهبهینه از انرژی در معماری ایرانی امری خود به خودی و پیش پا افتاده و بی نیاز ازهوش قدرت خلاقه و عللم و دانش تلقی شود. بر خلاف بررسی دقیق ویژگیهای معماری ایرانیحاکی از برخوردداری از دانش وآگاهی بسیار ذکا و هوشمندی و دقت در جزییات معماری بذلتوجه بسیار به امر ایجاد فضای راحت و آسایش داخلی زیبایی استحکام و عدم تخریب محیطو حفظ کیفیت زیست است.
اول از سال 57-47 : این دوره مصادف بود با اواخردوره’ مدرنیسم. از این دوره بود که جریان مدرنیست نیز یک گرایش

تاریخی پیدا کرده بود. با کارهای نادر اردلان و کامران دیباکه درایران سعی در زنده کردن معماری ایران داشتند این روند در ایران نیز پیش میرفت.فعالیت میرمیران نیز در این دوره بی تا’ثیر از جریانات روز نبود . کارهای اونشا ن دهنده’ تا’ثیر پذیری ی از معماری سنتی گذشته است. تا’ثیری که کارهای شهرسازیایشان از شهرهای گذشته گرفتند را می توان در نوع محله بندی سنتی ایشان ویا ایجادگره ها در بین مسیرها ذکر کرد.میرمیران در این دوره در شرکت ذوب آهن ایران مسئولکارگاه معماری, واحد طراحی وشهرسازی بوده استوچندین شهر جدید را طراحی کرده است که شامل"پولاد شهر,زیراب و زرندنو"بوده است.


در طراحی این شهرها تنها منبع الهام میرمیران معماری کشور خودماننبوده بلکه از معماری جهان نیز تبعیت میکرده است تبعیعی که میرمیران در مدرسه’ پولاد شهر از کارهای موشه سفدی کرده حاکی از این مسئله می باشد و آنرا صورت جعبههای هم شکل توسعه یابنده طراحی کرده است.

از تک بناهای این دوره می توانازpabdana tea house نام برد. تک بنایی که در داخل یک باغ طراحی شده است. در اینکار می توان گرایش پست مدرنیستی را در قوسها یی که به کار مدرسه پولاد شهر بردهمشاهده کرد که البته کل کار ترکیبی از مدرن و پست مدرن می باشد. خانه’ طراحیشده کاملا"آرامش بخش است خصوصا" با خطوط آبی و متعادل کننده ای کهبکار برده است.


دوره’ دوم از سال 67-57 : در این دوره کارهای میرمیران همزمان باانقلاب اسلامی در ایران که یکی از دستاوردهای آن رویکرد به سنت تاریخی , بومی گراییو تا’کید بر ارزشهای ایرانی-اسلامی بوده و همچنین همزمان با اوج پست مدرنیست درغربکه آن نیز توجه به سنت را اساسی می دانست بوده است.



مهمترین کارهایی که میرمیراندر این دوره انجام داده شامل طرح جامع اصفهان , طرح منطقه شهری اصفهان و همچنینمرکز توسعه خانه سازی و شهر نشینی اصفهان بوده است. در این دوره بود که میرمیران باارائه مفهوم منطقه شهری در کشور برای اولین بار ضرورت توجه به "مناطق شهری"کشور رابه منزله عرصهدین مشخص , مجزا و مستقل , در "حوزه’ مدیریت و برنامه ریزی شهری" گوشزد می کند. موفقیت این طرح(طرح منطقه شهری اصفهان) , در عمل به عنوان ابزاری کارا در فرایندهدایت وکنترل توسعه کالبدی منطقه شهری گشت و باعث شد طرح منطقه بندی شهری برایشهرهای با جمعیت بیشتر از یک میلیون نفر مورد تصویب هیئت دولت گردد.


در مرکزتوسعه نیز می توان گرایش به گذشته را در کار میرمیران دید.طریقه’کار روی پلان, نوعتقسیم بندی نما از تا’ثیر میرمیران از گرایشهای کشور حکایت دارد


دو دوره ای که توضیح داده شد به زعم خود میرمیران تجربه ای بودند برای کارهای پر سر و صدای بعدی . تجربه هایی برای پیدا کردن جرا’ت و جسارت در ارائه کار نو که این فعالیتها در دوره’ سوم کارهای وی بررسی می شود.
مصادیق پایداری معماری و معماری سبز در پروژه


1-استفاده از انرژی های طبیعی در مصرف روزمره
2-استفاده از ضایعات و خصوصا استفاده از پساب در تولید آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز
3-به کارگیری شیوه های مناسب برای تقلیل انرژی هدر رفته و یا کنترل آن و بهینه سازی مصرف انرژی
4-استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر شیمیایی و مصالحی که با سلامت انسان در تعارض نمی باشد.
5-طراحی و ساخت و ساز با مصالح نزدیک به طبیعت
6-جلوگیری از اثرات منفی ساختمان و محصولات آن بر محیط
7-استفاده از گیاهان طبیعی به عنوان الهام دهنده طراحی زنده در مشاعات
8-اجتناب از صدمه رساندن به وضعیت اراضی به منظور استحصال سود بیشتر
9-دستیابی به بیشترین کیفیت زندگی در سایه اتکا به محیط زیست
10-نحوه استفاده از زمین
11- توجه به شخصیت اکولوژی منطقه
12-توجه به خواص اقلیمی منطقه
13-توجه خاص به اثر نور و هوا در طراحی کل مجموعه و چیدمان فضاهای عمومی و اختصاصی
14-توجه به تحرک و زندگی در محیط باز
اصول معماری سبز


اصل اول : حفاظت از انرژی

اصل دوم : کار با اقلیم

اصل سوم : کاهش استفاده از منابع جدید

اصل چهارم : احترام به کاربران

اصل پنجم : احترام به سایت

اصل ششم : کل گرایی
نگاهی به کاربرد معماری سبز در زندگی شهری
معماری سبز را بیشتر با اصطلاح «معماری پایدار» می شناسیم؛ اصطلاحی کلان که به شرح تکنیک هایی در طراحی معماری می پردازد که همسو با نگرش های زیست محیطی بوده و با ایده احترام به طبیعت شکل گرفته است.

معماری سبز، در حقیقت روند تازه یی نیست؛ چرا که در بسیاری از تمدن های باستانی و معماری های سنتی از جمله معماری سنتی ایران به صورتی بنیادین وجود داشته است. همچنین نمونه بارز و سیستماتیک آن را می توان در «علم فنگ شویی» یا همان «هنر چیدمان چینی» دید.

امروزه در پی پیامدهای منفی جهان صنعتی، نظیر آلودگی روزافزون هوا و محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و بحران انرژی، حفظ و پاسداری از منابع طبیعی جهان به یکی از مهم ترین دغدغه های انسان عصر حاضر تبدیل شده است.

اما معماری سبز با جست و جوی راهی برای به حداقل رساندن اثرات منفی ساختمان ها بر محیط زیست در حقیقت تلاشی است برای هم آوایی و همسویی با طبیعت از طریق افزایش کارایی و بهینه سازی در مصرف مصالح، انرژی و گسترش فضا.

بدین ترتیب در معماری سبز به جای دشمنی با طبیعت، انرژی های آن را مهار کرده و به بهترین شکل در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

دستیابی به چنین هدفی با اندک نگرشی ممکن می شود. به عنوان مثال در یک ساختمان سبز و همراه با طبیعت از مواد و مصالحی استفاده می شود که برای طبیعت زیان نداشته و نه تنها آن را آلوده نمی کند، بلکه قابل برگشت به چرخه طبیعت است. ساختمانی که با استفاده از مصالح پیرامون خود و در عین حال به گونه یی مستحکم بنا شده باشد، خود جزیی از طبیعت می شود.

در استقرار چنین ساختمانی، فراهم کردن دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی و از جمله دوچرخه و پیاده رو مناسب مدنظر قرار می گیرد؛ چرا که بدین ترتیب استفاده از اتومبیل به حداقل خواهد رسید.

همچنین جهت یابی ساختمان با توجه به جهت بهینه تابش خورشید و با هدف حداکثر استفاده از نور طبیعی و کسب انرژی رایگان (به عنوان مثال تجهیز بنا با آبگرمکن خورشیدی و مولد برق نوری) است. ولیکن آنچه در این گونه ساختمان ها به خصوص دارای اهمیت است فراهم کردن راه و امکانی برای ورود طبیعت به بنا است که می تواند مثلاً با ایجاد برش هایی در حجم و پر کردن آن با فضای سبز انجام شود.

این راهکارها اگرچه در دید نخست با اندیشه های حاکم «بساز بفروشی» امروز جامعه ما در تقابل است ولیکن در نهایت، اقتصادی ترین شیوه معماری است.

فراموش نکنیم طراحی ساختمان های سبز به صورت منفرد و تک به تک اگرچه خوب است ولیکن کارساز نیست و باید همزمان با یک طراحی شهری سبز انجام شود؛ چرا که طبیعت متشکل از لکه های سبز جدا از هم نیست بلکه پوشش سبز گسترده یی است که باید شهر را در بر بگیرد.

امروزه در دنیا تلاش های زیادی در این راستا صورت گرفته است. از اختصاص جوایز ارزنده به ساختمان های سبز گرفته تا سرمایه گذاری روی طرح هایی که بعضاً برخی از آنها پروژه هایی عظیم و شگفت انگیزند. از آن جمله می توان به طرح شهر «دونگتان» در چین اشاره کرد. هدف این پروژه دستیابی به حداقل آسیب ممکن به محیط زیست است. شرکت آروپ طراح این پروژه ، آن را «نخستین شهر پایدار» نامیده است که با وسعت 1482 جریب و برای سکونت 500 هزار نفر در نزدیکی شانگهای، در دهانه رود یانگ تسه ساخته خواهد شد. مرحله اول این پروژه برای سکونت 80 هزار نفر در سال 2020 میلادی به پایان خواهد رسید. در این شهر از انرژی قابل تجدید استفاده خواهد شد. بیشتر خیابان های آن نه فقط مسیر عبور، که راه های خدماتی خواهند بود که در آنها می توان پیاده روی و دوچرخه سواری کرد و انرژی ساختمان ها از طریق توربین های بادی، پانل های نوری و بازیافت تامین می شود.

یکی دیگر از پروژه ها در معماری سبز، نخستین شهر بدون کربن و ضایعات در «ابوظبی» است که توسط دفتر معماری «فاستر و همکاران» طراحی خواهد شد. شهر 1483 جریبی «مصدر» با الهام از طرح شهرهای عربی محصور در میان دیوارها است ولی دیوارهای سنگی و گلی آن با ورقه های «فتوولتاییک» با ظرفیت تولید 130 مگاوات برق پوشیده خواهد شد.

با مهار انرژی خورشید و به کارگیری عناصر ساختمانی مقاوم در برابر حرارت همچون سایبان اضافی و سرمایش کف، این پروژه عظیم با احتیاط به قلمرو بیابان پا خواهد گذاشت. در زمین های پیرامون شهر که 20 مایل با مرکز ابوظبی فاصله دارد، نیروگاه های فتوولتاییک و بادی، مراکز تحقیقی و مزارعی قرار می گیرند که سوخت کارخانه های شهر را فراهم می کنند. این مزارع به کاهش ضایعات هم کمک می کنند زیرا با جذب کربن، گازهای حاصل از کارخانجات را متعادل کرده و با پساب تصفیه خانه های آب شهر آبیاری خواهند شد. دانشگاه این شهر قرار است در سال 2009 میلادی افتتاح شود.

در اینجا هدف آن نیست که در برابر عظمت چنین پروژه هایی دچار حیرت و نا امیدی شویم. کافی است آگاه باشیم که تا امروز با غفلت و بی توجهی چگونه وضعیتی خطرناک برای سرمایه های طبیعی سرزمین مان به وجود آورده ایم و از پیشرفت های جهانی باز مانده ایم. لازم است هر چه زودتر این روند را متوقف کنیم. کاهش مصرف سوخت های فسیلی با تکنیک های ساختمانی موجود و بدون هزینه های گزاف و تنها با به کارگیری طراحی مناسب نیز ممکن است. سبز بیندیشیم.

بام سبز

یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود.

تاریخچه کاربرد بامهای سبز
بامهای سبز مدرن که از سیستم لایه های پیش ساخته تشکیل می شوند، بالنسبه پدیده ای نو می باشند. این نوع بامها در دهه 1960 در آلمان توسعه و به بسیاری از کشورهای اروپا گسترش یافتند. بر اساس برآوردهای موجود، امروزه حدود 10 درصد از کل بامهای آلمان، بام سبز می باشند. ایلات متحده نیز بامهای سبز قابل توجهی دارد، اما تعداد آنها به اندازه اروپا نیست.

مزایای بامهای سبز
• تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان – به دلیل قراردادن حیاط و پاسیو
• امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها
• کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (از طریق سرمایش تبخیری) – بویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
• کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
• افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند.)
• کاهش سیلاب
• تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا
• کاهش و تعدیل شدت صداهایی که تا dB18 وارد ساختمان می شود و از آن خارج می شود به میزان dB3 یا بیشتر
• افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
• بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا
• بالا بردن طول عمر غشای بام (دو یا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی
• افزایش ارزش ملک

معایب بامهای سبز
• برخی پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز به شرح زیر است:
• نیاز به تقویت سازه بامهای موجود برای استقرار بام سبز و وجود این حقیقت که اغلب این بامها برای حضور انسان طراحی نمی شوند.
• در برخی موارد، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
• بامهای سبز همچنین نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول می باشند. بسیاری از بامهای موجود، بدلیل بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای دارابودن بام سبز مناسب نیستند. (در این بین یک دال بتنی در تبدیل به بام سبز بسیار کاراتر از دالهای چوبی یا فلزی است).بامهای سبز می توانند در انواع "متمرکز و فشرده"، "نیمه متمرکز " و "گسترده یا وسیع" بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می باشند، به عنوان بام های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می باشند. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می توانند در لایه بسیار نازکی از "خاک" (اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می شود)، قرار گیرند.
بدین ترتیب بام های متمرکز، محیط کشت ژرف و عمیقی دارند و در دسترس هستند (می توانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند). مثالی از یک بام سبز متمرکز، بام مرکز Manulife است که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 ساله ای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.

بام سبز متمرکز مرکز Manulife

در مقابل، بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کم عمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می باشد. یک بام سبز گسترده به طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکتMountain Equipment نمونه ای از یک بام سبز گسترده می باشد که در سال 1998 ساخته شده است.

بام شرکت Mountain Equipment

طبقه بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بامهای تخت می باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه های آب بندی و زه کشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می گردد.

اجزای تشکیل دهنده بامهای سبز
بطور کلی اجزا عمده تشکیل دهنده یک بام سبز را می توان مطابق شکل زیر نشان داد:
فناوری های معماری پایدار:

پنجره نافس یک سیتم تهویه جدید و پیشرفته در پوسته ساختمان هاست که با وجود ارائه محصول آزمایشی آن، هنوز وارد بازار فروش نشده است. این مبادله گر جدید حرارتی هوا-هوا، بسیار جمع و جور، 05/1 کیلو گرم وزن داشته و به راحتی در ظرفشویی قابل شستشو می باشد. در غلظتCO2 داخل اتاق فعال شده و می تواند به عنوان یک آژیر حریق در مواقع ضروری عمل کند.

ابعاد سری جدید این پنجره 750*٢٠٠*180 میلی متراست که می تواند در قاب پنجره یا دیوار خارجی نصب شود. بعد از تست نمونه اولیه در ایسلند و هلند، پیش بینی راندمان 95% انتقال حرارتی جواب داد. در20 درجه اختلاف حرارتی مابین هوای درون و بیرون دو فن 4 واتی با توانایی تبادل حرارتی 50 متر مکعب بر ساعت، 320 وات، انرژی حرارتی ذخیره می کنند. تجهـیزات برقی سـنتی با راندمـان ٤٠ % دارای ظرفیت ذخیره انرژی 300 واتـی می باشد. بنابراین کل بازده انرژی پنجره نافس (جعبه ای) ٨٩% است.

در این سیستم مبادله کننده حرارتی مفتولی تنها ۱٨ پاسکال اختلاف فشار دارد و فن این پنجره های نافس در نمونه اولیه، حدود 30dbصدا ایجاد نمود که باید در نمونه های بعدی مدنظر قرار گیرد.تعدادی از موانع و مشکلاتی که در سیستم های تأسیساتی امروزی به وضوح دیده می شوند عبارتند از:

1- کیفیت هوای بیرونی :
بررسی کیفیت هوای درونی خانه های شخصی در هلند نتایج قابل ملاحظه ای در پی داشته است. براساس تحقیقات Evert Hasselaar در٥٠٠ خانه درگروه های مختلف، این نتیجه حاصل شد که ۳⁄۲ خانه هایی که دارای تهویه مکانیکی بودند، ظرفیت تهویه به علت کثیفی حدود 10% در سال کاهش می یافت و نیز به دلیل آزار و اذیت صوتی موتور گاهی تهویه مکانیکی قطع می شد.

کشف دیگر این بود که در ٥⁄٤ خانه ها، تهویه طبیعی دراتاق خواب اصلی کوچک 2 نفره داشتند که در ۲۹% این خانه ها به خاطر سروصدای ترافیک، حتی درشب پنجره ای برای بازشدن نبود. غلظت CO2 بسیار بالا و گرد وخاک ریز زیادی درخانه ها یافت می شد. همچنین حمامی که 3 بار در روز برای دوش گرفتن استفاده می شد عموما" تهویه بسیار کوچکی برای خشک شدن داشت و این باعث نمایان شدن لکه های سیاه می شد. نکته دیگر این بود که اختلاف شاخصی بین حمام های داخلی و حمام هایی که تنها یک پنجره دردیوار بیرونی داشتند وجود نداشت و دیوارهای سفالی حمام ها که تا سقف کشیده شده اند ساده تر تمیز می شدند.

2- تاسیسات موجود با کارایی کم:
مطالعه درمورد تهویه موجود درساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی هلند نشان می دهد که تفاوت بسیاری بین نتایج پیش بینی شده و آنچه که درعمل حاصل می شود وجود دارد.عوامل موثرعبارتند از ایده، طراحی، ذخیره، اجرا، کنترل، تطبیق، استفاده ونگهداری و...
در هر مرحله اشتباهاتی که درابعاد بزرگ مستقر می شوند، وجود دارد. (شکل )1

درفازمفهومی معمارباید آب وهوای درونی را درمقطع عرضی مرسوم طراحی کرده و آن را به مدیرومشاوران تاسیسات توضیح دهد. درعمل به مهارت زیادی نیز احتیاج است.
تمام سیستم های حرارت، تهویه، سیستم تصفیه هوا بدون مکانیابی توسط مشاوران طرح می شود که معمولا" در سقف های کاذب مخفی میشوند و سقف کاذبی که برای پنهان کردن داکت های هوا استفاده می شود، حدود حجم ساختمان را تسخیر می کند. (شکل 2)


شکل 1. نصب استاندارد،مقطع عرضی سقف کاذب
شکل 2.تهویه در پوسته ساختمان، 15% حجم ساخت کمتر

و نکته دیگر اینکه در تخمین هزینه های ساخت قبل یا بعد ازمناقصه های عمومی معمولاً ازتهویه فاکتور گرفته می شود.

3- بازبینی تاسیسات :
تأسیسات موجود درخانه ها درعمل به دلیل صدای آزاردهنده و کثیف شدن سریع مبادله کننده حرارتی پشت دریچه فولادی دراتاق، زیر سقف و... مورد استقبال ساکنین قرار نمی گیرد. تاسیسات بزرگتر معمولا" مداوم تر بوده ولی به فضای بیشتری احتیاج دارند و حرارت زیادی تولید می کنند که این به معنای راحتی کمتر و قیمت ساخت بالا وحداکثر بار گرمایی و سرمایی می باشد.

4- مصرف و نگهداری :
دوره مصرف طولانی درقبال پیشبرد خوب می باشد. بررسی تحقیقات نشان می دهد که مبادله کننده حرارتی درخانه ها با سیستم تهویه تعادلی به سختی نگهداری شده وبا گرد و خاک مسدود می شود. همچنین 3/2 تهویه مکانیکی که در آئین نامه ها مشخص شده است عملاً موجب تامین جریان هوای آزاد ساختمان های تازه ساخت نمی شود.عمومأ مصرف کننده ها هیچ اظهار نظری راجع به تأ سیسات مکانیکی ندارند و در ساختمان های بزرگ از نظر تهویه مکانیکی، ساختمان هایی تنفرانگیز برای مردم تلقی می شوند که احساس حبس در تکنولوژی نامناسب را دارند که این حس با تعبیه پنجره ای بازشو حل می شود.



تهویه جدید با راندمان بالا:

دوباره ازابتدا شروع میکنیم؛ یک ساختمان خوب، یک معماری پایداراست و تأ سیسات مهمان های آرام وهوشمند آنند. سالهاست راجع به ایده ساخت پنجره نافس فکر شده است و اینکه چگونه قابل دسترسی می باشد و یا به چه فرمی است، هنوز به طور کلی شناخته نیست.تحقیقات وسیع جهانی در مورد بهترین مبادله کننده حرارتی سالهای زیادی به طول انجامیده و سرانجام با نمایش یک مبادله کننده حرارتی که توسط دکتر ir.noorvan andel اختراع شده بود، به ثمر رسید.( شکل 3و4)
ابعادی برای قاب پنجره انتخاب شده که هماهنگ با عمق دیوار مرکب دو جداره و ایزولاسیون سنتی بیرونی باشد.

پنجره نافس دارای سه جز اصلی است:
1) سیستم تهویه تعادلی با دو فن
2) سیستم کنترل هوشمند
3) مبادله کننده حرارتی مفتولی با جریان متقابل

شکل 3: مراحل طراحی نمونه اولیه
شکل 4: پنجره جعبه ای می تواند یک ستون باشد یا در دیوار ساخته شود


نمونه اولیه شامل یک ترکیب شفاف مبادله کننده حرارتی با جریان متقابل به ابعادmm80*180*450 می باشد که کمتر از kg 1 وزن دارد و مبادله کننده حرارتی مفتولی به راحتی برای شستشو در ظرفشویی های استاندارد جای میگیرد.



شکل5: مقطع عرضی شماتیک ساختمان در موقعیت اقلیمی هلند در زمستان- اقلیم سرد

شکل 6: استفاده از پنجره نافس در ترکیب با صفحات خنک کننده بسیار کار آمد تر از تصفیه هوا می باشد- اقلیم گرم



ابعاد سری اول نمونه 750*٢٠٠*180 میلی متر می باشد . پنجره نافس با تعبیه تهویه مکانیکی تعادلی در کنار تهویه طبیعی کار آرایی بهتری از خود نشان می دهد .

سنسور CO2 در غلظتppm ٥٠٠ به طوراتوماتیک روشن می شود؛ همجنین در غلظت 1200ppmیک علامت نوری مشاهده می شود و وقتی که غلظت به 1700ppm رسید یک علامت صوتی به معنی باز شدن حتمی درها و پنچره ها برای سالم نگه داشتن هوای درون شنیده می شود.
شهر فراسبز ابوظبی

ساختمان های صحرایی که انرژی بیشتری در مقایسه با مصرف خود تولید می کنند، ممکن است فراتراز یک سراب نباشند. Adrian Smith و Gordon Gill مقیم شیکاگو اخیرا برنده مسابقه طراحی دفاتر سرپرستی مصدر ، 6/1 میلیون فوت مربع، فاقد زباله، فاقد کربن، می باشند. به طوری که پیش بینی شده است این مجموعه نه تنها تولید کننده انرژی مورد نیاز خود خواهد بود، بلکه انرژی مازادی برای سوخت ساختمان های اطرافش را نیز فراهم خواهد ساخت. مجموعه مصدر ابتکارچند میلیارد دلاری ابوظبی برای پیشبرد توسعه و کاربرد انرژی پایدار است.

این مجموعه در قلب شهر مصدر ، طراحی شده توسط فاستر و شرکا، قرار خواهد گرفت. طرح اسمیت و گیل، سایبان گسترده ای از فتوولتائیک ها بر روی 11 هذلولی شیشه ای عظیم را شامل می گردد که در زیر سایبان، مجموعه ای از احجام پوشیده شده توسط بام های سبز، فضایی برای ادارات، فروشگاه ها و اقامتگاه ها فراهم می آورند. هذلولی ها به همراه حیاط های مرکزی فضاهای بی نظیری با باغ های سرسبز می باشند. این احجام برای انتشار نور در داخل فضاها و جلوگیری از تشعشع مستقیم نور خورشید حجاری شده اند. در کل هدف طرح کاهش مصرف انرژی در مجموعه می باشد. اسمیت در خصوص پروژه اظهار می دارد: "سایبان، سقف فتوولتائیک و ساختار برجهای خنک سازی می توانند سایه ای برای کارکنان در زمان استراحت فراهم سازند."
و در ادامه گیل می افزاید: "فلسفه ما یافتن روشی برای ساختن بناهاست. ما دقیقا به مراحل ساخت و هر چیز دیگری که می توانیم از نقطه نظر پایداری برای کمک به این مراحل استفاده کنیم، توجه کرده ایم. ما در مفهوم و طرح ساختمان کار، خواهیم کرد."


در این مرکز، اساسا فضاها مملو از ترکیباتی جهت تولید انرژی و ذخیره آن می باشد. برای دیوارهای خارجی، اسمیت و گیل سیستم اختراعی ثبت شده خود را جهت سرمایش داخلی ساختمان بکار گرفته اند. همچنین فضاهای مجموعه، به توربین های بادی، سنسورهای تعیین کیفیت هوا، یک خنک کننده جریان حرارتی و سیستم رطوبت زدایی مجهز خواهند شد. بعلاوه به منظور ذخیره سازی انرژی، پروژه برای مصرف کمتر از 70% آب معمول مصرفی که ساختمانی با ابعاد مشابه استفاده می کند، ارزیابی شده است.

هنوز بودجه ای برای این پروژه داده نشده، اما اتمام برنامه ریزی زمانی آن تا آخر 2010 است. اسمیت قبل از تاسیس موسسه خود در سال 2006 ، تقریبا 40 دهه در Skidmore، Owings & Merrill) SOM) با گیل و روبرت فاستر همکاری کرده است. اسمیت نیز مدیر طراحی برج دبی، بلندترین آسمانخراش جهان در زمان تکمیل خود، یکی از شرکا در SOM و مدیر طراحی شرکت VOA بوده است.


منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1

http://parsiarchitecture.blogfa.com/post-21.aspx